Ruimere regels voor het plaatsen van zonnepanelen in beschermd stadsgezicht

De regels voor het plaatsen van zonnepanelen en -collectoren in beschermd stadsgezicht zoals de binnenstad zijn vereenvoudigd. Daardoor zijn er meer mogelijkheden voor het plaatsen van zonnepanelen gekomen zonder dat het nodig is een omgevingsvergunning aan te vragen. Deze mogelijkheden zijn vastgelegd in de zogenaamde sneltoetscriteria. Controle van gemeentewege op dit voorbeeld van vergunningvrij bouwen vindt echter naar het zich laat aanzien niet plaats.

De regels waren in 2012 opgesteld door zichtlijnen te bepalen, zie de tekening hierboven. Op het zijdakvlak was het plaatsen van zonnepanelen toegestaan buiten de zichtlijn. In de nieuwe criteria is het principe van zichtlijnen losgelaten. In plaats daarvan is het uitgangspunt de panelen in het zijdakvlak op minimaal 4 meter afstand van de voorgevel aan te brengen en niet in het dakvlak grenzend aan de openbare ruimte. Dit betekent dat zonnepanelen in het zijdakvlak mogelijk toch deels zichtbaar zijn vanuit de openbare ruimte. Daarom zijn er aanvullende voorwaarden voor plaatsing in het zijvlak. Een belangrijke voorwaarde is dat de panelen in een aaneengesloten vlak worden gelegd en in één legrichting, zodat deze als je ze kan geen rommelig beeld geven.

Ambtelijke toetsing
Mocht de door u gedachte plaatsing van de zonnepanelen slechts gering afwijken van de sneltoetscriteria dan is het mogelijk voor een zogenaamde ambtelijke toetsing contact op te nemen met de adviseurs monumenten van de gemeente. Voorbeelden van geringe afwijkingen zijn:

• Het plaatsen van twee niet aaneengesloten vlakken zonnepanelen/collectoren op een zijgeveldakvlak wegens de aanwezigheid van ventilatiepijpen en/of dakramen mits het dakvlak niet ligt boven gevel die grenst aan de openbare ruimte en de afstand van de panelen tot de voorgevel tenminste 4 meter bedraagt. 
• Het verwijderen van delen van de originele dakbedekking of wanneer de gevelbekleding door het aanbrengen van panelen wordt aangetast. 
• Het aanbrengen van zonnepanelen op leien.

Bij meer complexe afwijkingen t.o.v. de sneltoetscriteria moet een omgevingsvergunning worden aangevraagd.

Handhaving
Bij de behandeling van de nieuwe sneltoetscriteria in de commissie Ruimte en verkeer kwam het onderwerp handhaving uitgebreid aan de orde. Dit omdat het collegevoorstel het aspect handhaving niet behandelt. Diverse commissieleden gaven aan behoefte te hebben aan handhaving op het plaatsten van zonnepanelen overeenkomstig de sneltoetscriteria. In de discussie tussen voor- en tegenstanders van handhaving op dit gebied kwam ook de vraag: doe eens voorbeelden van waar het de afgelopen jaren fout is gegaan. Hieronder ziet u een voorbeeld van waar het niet conform de regels is gegaan. Volgens de nieuwe maar ook de oude sneltoetscriteria is dit niet toegestaan. Navraag bij de gemeente heeft ons geleerd dat hier geen vergunning is aangevraagd. De wethouder reageerde ten aanzien van handhaving in termen van: er wordt ook echt naar gekeken, er lopen mensen in de binnenstad rond die hier naar kijken, over handhaving moeten wij later nog maar eens praten in combinatie met andere onderwerpen. Onze conclusie is daarom: er zal ook op dit onderwerp vooralsnog niet worden gehandhaafd.

In het rapport Toezicht en handhaving in het fysieke domein, Delftse Rekenkamer januari 2019 staat als aanbeveling nummer 5:

College verbeter de voorlichting en communicatie over gehanteerde normen en procedures. Toezichthouden en handhaven betekent per definitie dat ook voor burgers en ondernemers ongewenste besluiten worden genomen. Goede communicatie en voorlichting betekenen niet dat de burgers en ondernemers altijd gelijk krijgen, maar ze moeten wel het gevoel hebben dat ze goed behandeld worden. ….Naarmate burgers zich beter gehoord en met respect behandeld voelen en begrijpelijk uitleg over de regels krijgen (of over de overtreding), groeit de procedurele rechtvaardigheid die ze ervaren. De informatie op de website dient bij te dragen aan het naleefgedrag. Adequate voorlichting over het beleid en de regels is daarvoor wenselijk. Deze website zou op deze onderdelen geactualiseerd en aangevuld moeten worden. Mede in het licht van de invoering van de Omgevingswet wordt communicatie over regels, toezicht en handhaving steeds belangrijker.

Toen wij informeerden bij de gemeente of er voor het voorbeeld hierboven een vergunning is aangevraagd kregen wij ook de mededeling: als u wilt dat er wat aan gedaan wordt door de gemeente, dan moet u maar een verzoek tot handhaving indienen. Dat gaan wij niet doen. Wat ons wel zinnig lijkt is dat de gemeente aandacht aan het correct plaatsen van zonnepanelen besteedt op de eigen website en in diverse lokale media. Dan hebben wij het niet over het alleen verwijzen naar de regelgeving, maar ook het geven van voorbeelden van zonnepanelen die niet goed zijn geplaatst met de uitleg waarom niet. Het zou een gemiste kans zijn als Delft verrommelt ondanks deze sneltoetscriteria.

Voor de sneltoetscriteria zie