Schaduwbomen en decorbomen
Schaduwbomen worden speciaal aangeplant om schaduw te verlenen; een schaduwboom is gewoonlijk hoog en vormt een brede kroon, waardoor het zonlicht getemperd wordt.
De bomen aan de Molslaan en op het Doelenplein zorgen op hete dagen voor aangename verkoeling van de lucht en de gevels. Er valt schaduw op de grond en gevels en er is voldoende groen waardoor er verdamping kan optreden en de gemiddelde luchttemperatuur wordt beperkt.
Niet elke boom is een schaduwboom.
Een boom speciaal geselecteerd om nooit groot te worden, geen wortels en ook geen kroon te ontwikkelen levert geen schaduw en is daarmee een decorboom.
De iepen aan de Vlamingstraat, het Rietveld en de Kantoorgracht zijn een goed voorbeeld van zogenaamde decorbomen. Deze smalle en vaak bladerloze boomsoorten dragen niet bij aan de klimaatbestendigheid van de stad.
Meten tijdens een hittegolf
Tijdens de hittegolf in juli eerder dit jaar onderzocht het bestuur wat het effect is van deze boomkeuze voor de leefbaarheid in de steeds warmer wordende binnenstad.
Er werden 7 thermometers bevestigd aan de bomen in de Molslaan, Vlamingstraat en Rietveld. De thermometers hingen met een rubberen draadje om de boom niet te beschadigen, op gelijke hoogte, aan de noordkanten werden elk uur afgelezen door de rondfietsende bestuursleden en hun kinderen. Zowel aan de Noordzijde als aan de Zuidzijde van de drie grachten werd gemeten om een beeld te krijgen van de ontwikkeling van omgevingstemperatuur gedurende een hete dag. Na 2 meetdagen zijn alle meters weer met zorg weggehaald en zijn de resultaten vergeleken.
Het verschil tussen de gracht met schaduwbomen en de grachten met decorbomen was zo groot dat het effect op onze directe leefomgeving niet te onderschatten is. Op het heetst van de dag, om 3 uur in de middag, gaven de meters op de Vlamingstraat 39°C aan en op het Rietveld 36°C. Onder de decorbomen was het 2 tot 5 graden heter dan onder de schaduwbomen aan de Molslaan, waar het onder de bomen nog 34°C werd.
Hittestress
Niet alleen stijgt de temperatuur, de hittegolven zullen ook vaker voorkomen en langer duren. Hittestress zorgt voor veel problemen bij mensen en dieren wanneer zij de warmte niet kwijt kunnen. Ook de luchtkwaliteit gaat achteruit door hoge temperaturen. Zonder schaduw op de belangrijke looproutes op het heetst van de dag worden essentiële functies in de stad voor velen onbereikbaar.
De boom heeft een steeds belangrijke effect op de leefbaarheid van de stad. De stenen gevels en straten warmen op door de straling, waardoor het ook binnen de temperatuur niet meer daalt en de aanschaf van rolluiken en airconditioning voor de hand ligt. Maatregelen die niet alleen lawaai maken en afbraak doen aan de gevels maar ook bijdragen aan verdere opwarming van de stad.
Om zowel buiten als binnen tijdens warme dagen het hoofd koel te kunnen houden is het belangrijk om te kiezen voor groen dat daadwerkelijk bijdraagt aan verkoeling.
| Alleen bomen met een kroon zorgen voor schaduw. |
Iepengemiep
Er wordt veel geschreven en gesproken over de verschillende typen iepen, van smal tot net iets minder smal. Ook wordt er na onvermoeibare inzet van bewoners wel eens een afstervende ‘rattenstaart’ vervangen door een nieuwe smalle iep. Bekend is het verhaal van de wortels in het riool, en er wordt wat afgewezen naar wiens schuld het is dat decorboom oprukt in de stad. Laten we stoppen met dit ‘iepengemiep’ en gaan zorgen voor schaduw in de stad, zodat we haar, klimaatbestendig, aantrekkelijk en leefbaar houden:
- Stop met de decorbomen en kies voor bomen met een kroon
- Zorg voor bomen die snel een grote kroon krijgen
- Zonder wortels geen boom, zonder boom geen schaduw. Maak dus ruimte voor wortels, ook als dat ten koste kan gaan van ander ondergronds ruimtegebruik.
