Warmteplan Delft 2021 rampzalig voor de oude buurten in de binnenstad

In het Klimaatakkoord van Parijs hebben landen afspraken met elkaar gemaakt om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen. Het doel daarvan is om de opwarming van de aarde te beperken. Daarom moeten alle huizen en gebouwen in Nederland in 2050 van het aardgas af zijn met een tussenstap van 20% in 2030. Hiervoor moeten alternatieve wijzen van verwarmen en  warmwatervoorziening worden gerealiseerd. Om dit te bereiken heeft Delft een energietransitieplan, genaamd Warmteplan Delft 2021 opgesteld. De in het plan voor de binnenstad voorgestelde oplossing is niet goed voor de bewoners van de oude buurten van de binnenstad. Het plan is nog in de conceptfase en er kon door de inwoners op worden gereageerd en dat hebben wij gedaan.

Het warmteplan gaat voor de oude buurten in de binnenstad (en in de omgeving daarvan), de met licht blauw aangegeven buurten in onderstaande uit het warmteplan afkomstige figuur, er vanuit dat in de toekomst verwarmd wordt met een hybride luchtwarmtepomp op hernieuwbaar gas. Hernieuwbaar gas is biogas of waterstof.

Deze keuze is het gevolg van het generieke uitgangspunt van het warmteplan dat in de straten in deze oude buurten geen ruimte is voor leidingen in de ondergrond voor een warmtenet, hoewel een warmtenet nu juist de optie is die beter bij de oude woningen past. Het voorgestelde alternatief, de hybride warmtepomp met hernieuwbaar gas, levert vervolgens ook nog onoverkomelijke problemen op in de oude buurten.

De problemen van de hybride warmtepomp
Een hybride warmtepomp is een luchtwarmtepomp die samenwerkt met een reguliere gas hr-ketel. De luchtwarmtepomp ontrekt warmte aan de buitenlucht en verhoogt de temperatuur door middel van een elektrische pomp. Als de buitenluchttemperatuur te laag wordt neemt de hr-ketel het verwarmen over.

Naast het probleem van ruimtebeslag in huis geven luchtwarmtepompen ook geluidsoverlast in de omgeving. De oude huizen in de binnenstad hebben niet alleen een slechte warmte-isolatie maar ook een slechte geluidsisolatie. Daarnaast staan de huizen vaak dicht op elkaar en in gesloten bouwblokken, waardoor er geluidsreflecties optreden. Dit alles is niet goed te verbeteren. Luchtwarmtepompen zullen door hun geluidsproductie in deze buurten tot onleefbare geluidsoverlast leiden, juist aan de achterzijde van woningen waar veel mensen slapen omdat de straatzijde vaak extra geluidsbelasting heeft door uitgaansbezoek.

Per 1 april 2021 gelden nieuwe geluidsnormen voor luchtwarmtepompen. Deze zijn wellicht voldoende voor nieuwbouwwijken met woningen gebouwd volgens hedendaagse strengere geluidswerendheid van de gevel en met meer ruimte tussen de woningen, maar voor de situatie in de binnenstad zijn deze niet streng genoeg. De gemeente wijst trouwens ook bij nieuwbouwprojecten uit geluidoverwegingen luchtwarmtepompen af; vreemd genoeg niet bij bestaande huizen.

Luchtwarmtepompen kunnen in de zomer ook als airco worden gebruikt. Dit betekent dat in de zomer op warme dagen de luchtwarmtepomp overdag en ‘s nachts continu draait om verkoeling in het huis te kunnen geven. Dit betekent continu geluidoverlast; in het bijzonder voor zij die voor verkoeling slapen met open raam. Het werken als airco kost veel stroom die weer wordt omgezet in warmte. Dit geeft extra warmtebelasting in de stenige binnenstad waar de huizen dicht op elkaar staan en draagt zo bij aan hittestress.

De binnenstad gaat volgens de planning rond 2040 van het aardgas af, aangezien er tegen die tijd pas voldoende hernieuwbaar gas beschikbaar is. Daardoor lijkt het misschien of de huidige keuze voor de hybride luchtwarmtepomp met duurzaam gas voor de binnenstad nu niet erg relevant is, maar dat is niet zo. In de tussenliggende periode zullen vrijwel alle cv-ketels aan het einde van hun levensduur zijn en dus moeten worden vervangen. Het warmteplan is leidend voor de keuze van de burgers. Het warmteplan beveelt bij het vervangen van de hr-ketel een hybride warmtepomp aan. De cv-branche is ook actief in het aanprijzen van de hybride warmtepomp, logisch alleen al omdat deze een stuk duurder zijn dan een hr-ketel alleen en dus zorgen voor meer omzet. Dat zijn dan hybride warmtepompen met hr-ketels op aardgas die geschikt zijn voor latere ombouw naar duurzaam gas. Op deze manier zijn tegen 2040 vrijwel alle buurten met oude huizen voorzien van hybride warmtepompen en is een ander alternatief om van het aardgas af te gaan de facto afgesneden. De nadelen van de hybride warmtepompen zullen echter ook na 2040 blijven bestaan.

Zienswijze
Wij hebben samen met de twee andere belangenverenigingen in de binnenstad een zienswijze op het ontwerp warmteplan Delft 2021 ingediend, zie hier. In deze zienswijze hebben wij de problemen met de luchtwarmtepompen beschreven en stellen wij de volgende aanvullingen op het warmteplan voor:

1. Er wordt een gedetailleerd onderzoek uitgevoerd naar de mogelijkheden van leidingen voor een warmtenet in de straten van de oude buurten in de binnenstad en de directe omgeving. Geen generieke benadering, maar een benadering per straat- of gracht(deel) met de insteek “hoe zouden we het voor elkaar kunnen krijgen en wat moet dat kosten”. Hierdoor ontstaat een goede basis voor de afweging van de diverse alternatieven voor aardgas voor deze buurten.
2. Er wordt nader onderzoek gedaan naar de ruimte-, geluids- en warmteproblemen door luchtwarmtepompen in de oude buurten en naar de maatregelen om deze problemen op te lossen.
3. Er worden geen vergunningen voor het plaatsen van hybride luchtwarmtepompen in oude buurten verleend totdat de onderzoeken genoemd onder 1) en 2 ) zijn afgerond.
4. De oude buurten, alhoewel zij volgens de planning overwegend pas na 2040 aan de beurt zijn om van het gas af te gaan, worden vanaf het begin meegenomen in de gemeentelijke isolatie-aanpak. Het verduurzamen van deze vaak slecht geïsoleerde huizen zal leiden tot een grote reductie van de CO2 uitstoot.

Voor het ontwerp Warmteplan Delft 2021 klik hier.