Het Hoogheemraadschap van Delfland brengt ieder jaar een waterkwaliteitsrapportage uit. Uit de onlangs gepresenteerde waterkwaliteitsrapportage 2023 blijkt dat de waterkwaliteit nog steeds onvoldoende is. Het verbeteren van de waterkwaliteit wordt belemmerd door menselijk handelen. Emissies van gewasbeschermingsmiddelen komen in ons water terecht, net als meststoffen en andere stoffen. Samen met de schade die de beroeps- en pleziervaart veroorzaakt, zorgt dat ervoor dat waterplanten onvoldoende tot ontwikkeling komen. Ook de hoge zuurstofvraag door afbraak van organisch materiaal, een beperkt doorzicht, bagger en harde oevers vormen een belemmering voor de ecologie. Hierdoor voldoet het water in Delfland, net zoals vrijwel overal in Nederland, niet aan de Europese KaderRichtlijn Water. Het halen van de KWR richtlijnen, heeft ook veel te maken met het kroosprobleem in de zomer in onze grachten. Stikstof en fosfor zijn nutriënten die een belangrijke stimulerende rol spelen bij kroosvorming.
Binnenkort zijn de Europese verkiezingen. Daarom is door ons bezien wat de diverse verkiezingsprogramma’s zeggen over het voldoen aan de KaderRichtlijn Water
De Europese Kaderrichtlijn Water
De Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) begint met de overweging ”Water is geen gewone handelswaar, maar een erfgoed dat als zodanig beschermd, verdedigd en behandeld moet worden.” Dit geeft ook gelijk het doel van de KWR aan. De richtlijn betreft zowel het oppervlaktewater als het grondwater. Het water in landgebieden, zoals dat van het beheersgebied van Delfland, maar ook de rivieren, zeearmen, kunstwateren, en - voor zover het de chemische toestand betreft - ook de territoriale wateren. De KWR schrijft voor dat er in 2027 een goede fysisch-chemische en ecologische toestand bereikt moet zijn in het oppervlaktewater. De fysisch-chemische toestand wordt mede bepaald door de aanwezigheid van nutriënten zoals stikstof en fosfor. Mocht Nederland in 2027 niet voldoen aan de richtlijn dan kan dit leiden tot een situatie gelijk aan die van het niet voldoen aan de luchtstikstofnormen.
In Nederland heeft de Rijksoverheid de KRW vertaald in landelijke beleidsuitgangspunten, kaders en instrumenten. Nederland rapporteert aan de Europese Unie op basis van de zogenaamde KRW-waterlichamen. Het beheergebied van Delfland is verdeeld in negen KRW-waterlichamen. De doelen voor Delfland zijn afgestemd op het watertype en de omstandigheden van het desbetreffende waterlichaam en verschillen dus per waterlichaam.
De verkiezingsprogramma’s en de KaderRichtlijn Water
In zeven verkiezingsprogramma’s wordt aan de KaderRichtlijn Water gerefereerd. In elk verkiezingsprogramma wordt dat gedaan vanuit een eigen invalshoek.
VVD: De EU stelt normen op voor een schonere natuur, bijvoorbeeld ten aanzien van oppervlaktewater en bodem. Landen bepalen zelf hoe ze aan deze normen voldoen. Daarnaast controleert Europa strenger of landen milieustandaarden handhaven en of landen grensoverschrijdend beperkend zijn voor naburige landen om hun doelstellingen te behalen, bijvoorbeeld door de emissies via de lucht of door rivieren. Zo stimuleert de EU de biodiversiteit en het behoud van onze natuur die in de toekomst oplossingen kunnen bieden tegen de steeds ernstigere klimaatcrisis.
Boeren hebben behoefte aan langetermijnbeleid en perspectief. In het belang van een schone leefomgeving worden bestaande afspraken rondom doelen op water, bodem en natuur gerespecteerd en behaald, maar wel op de manier die de lidstaten en haar boeren het beste past.
CDA: Water moet zowel in de Europese Unie als in lidstaten veel hoger op de politieke agenda komen. De afgelopen decennia zijn de concentraties stikstof en fosfor in het grond- en oppervlaktewater sterk verminderd, maar Europese afspraken over waterkwaliteit worden nog onvoldoende nagekomen. Dit hangt ook samen met de Nederlandse invulling van regelgeving, die vaak te streng is. De normen in de nitraatrichtlijn worden heroverwogen op basis van de meest recente wetenschappelijke inzichten, en in de hele EU worden uniforme normen en meetmethoden toegepast. Gebieden waar de waterkwaliteit (vrijwel) op orde is, worden beheerd volgens het principe van doelsturing.
Partij voor de dieren: Alle landen in de EU moeten in 2027 de doelen halen voor schoon en gezond water. Dat is lang geleden al afgesproken, in de Kaderrichtlijn Water (KRW). Maar veel landen gaan deze doelen niet halen. Ook Nederland niet. De EU moet landen snel helpen om de juiste maatregelen te nemen. Voldoet een EU-land in 2027 niet aan de waterdoelen? Dan volgt een boete. EU-landen mogen andere landen niet tegenwerken bij het halen van de doelen. Bijvoorbeeld bij water over landsgrenzen heen.
ChristenUnie: De Kader Richtlijn Water (KRW) van de Europese KRW is het bereiken en beschermen van een goede ecologische en chemische toestand van het oppervlaktewater en een goede chemische en kwantitatieve toestand van het grondwater. We spannen ons maximaal in deze doelen zo snel mogelijk te behalen.
SGP. In 2027 moeten alle EU-lidstaten voldoen aan de doelen van de Kaderrichtlijn Water (KRW). Voor Nederland – met zijn relatief hoge grondwaterstand – wordt dat een zeer moeilijke uitdaging. De waterkwaliteit in Nederland verbetert, maar de verwachting is dat veel waterlichamen in 2027 nog niet aan de gestelde doelen zullen voldoen. Specifiek voor Nederland speelt het probleem dat via beken en rivieren vervuild water uit het buitenland ons land binnenstroomt. Zo is Nederland als het ware het ‘afvoerputje’ van Europa. Bij de berekening van het behalen van de doelstellingen moet daarmee rekening worden gehouden. Ook moeten lidstaten hun toepassing van monitoring en normering op elkaar afstemmen. Verder moet er een einde komen aan het ‘one out, all out’-principe dat in de KRW gehanteerd wordt. Dit principe bepaalt dat wanneer één criterium (bijvoorbeeld een chemische stof of nitraat) in een waterlichaam niet voldoet, het hele waterlichaam onvoldoende scoort.
BBB: Nederland is een delta en kent als gevolg daarvan relatief veel ‘geografische belasting’. Via beken en rivieren stroomt vervuild water uit buurlanden ons land binnen. Omdat de omliggende landen bovendien met andere normen werken is het voor Nederland zeer moeilijk om aan de generieke normen van de Kaderrichtlijn Water te voldoen. De richtlijn biedt hiertoe overigens wel uitzonderingsbepalingen, maar daarvan is door Nederland vooralsnog geen gebruik gemaakt. De problemen rond de Kaderrichtlijn Water zijn daarmee deels een Nederlandse verantwoordelijkheid. Tegelijkertijd biedt de Kaderrichtlijn Water zelf te weinig ruimte voor afwijking op sociaal- economische gronden en om praktische haalbaarheid. BBB pleit daarom voor aanpassing van de Kaderrichtlijn Water, zodat die beter aansluit op de praktijk.
NSC: Wanneer op één stof de norm voor waterkwaliteit niet gehaald wordt, dan wordt het waterlichaam ten onrechte geheel als ‘verontreinigd’ gemerkt, terwijl die soms sterk is verbeterd. Voorkomen moet worden dat de kaderrichtlijn water zo tot een juridisch moeras leidt vanaf 2027, waardoor veel ontwikkelingen in de buurt van deze waterlichamen onmogelijk worden.
Als het gaat om de gezamenlijke doelen voor een beter klimaat, waterbeheer, bodembescherming en sociale zekerheid, dan ligt het primaat van de uitvoering niet bij de Europese bureaucratie, maar bij de nationale overheid, gecontroleerd door ons eigen parlement.
GL-PvdA, D66, 50Plus, SP en Volt refereren niet aan de KRW, maar noemen wel diverse maatregelen voor het verbeteren van de waterkwaliteit, waaronder het beperken van het gebruik van pesticiden en kunstmest. 50Plus voegt daar nog aan toe: Daarnaast dient er een belasting per kubieke meter te komen op het onttrekken van oppervlakte- en grondwater.
Forum voor democratie, PVV en JA21 noemen de KRW alsmede de kwaliteit van het oppervlakte water in het geheel niet.
Afronding
In diverse verkiezingsprogramma;s wordt nut, noodzaak en toepasbaarheid van de KRW betwijfeld of wordt op geen enkele manier aandacht besteed aan water van goede kwaliteit. Dat is jammer. Water is een essentieel bestanddeel van onszelf en van onze leefomgeving. Schoon water is een voorwaarde voor een gezond leven nu en in de toekomst.
Voor de waterkwaliteitrapportage Delfland 2023 klik hier