De binnenstad zakt niet meer, maar stijgt te abrupt
Op de locatie van DSM in Delft-Noord vindt sinds 1916 een grondwateronttrekking plaats. Oorspronkelijk werd het grondwater gebruikt als koelwater voor de industrie maar dat was na 2009 niet meer nodig. Het plotseling stoppen van de onttrekking kan leiden tot abrupt stijgende ondiepe grondwaterstanden en waterdruk in de regio en het onregelmatig zwellen van de ondergrond (bodemstijging). Dit kan ongewenste effecten op gebouwen, constructies, waterkeringen en infrastructuur tot gevolg hebben. Volgens de door de provincie verleende milieuvergunning mocht DSM echter van de ene op de andere dag totaal stoppen met de onttrekking. Om plotseling stoppen te voorkomen is de onttrekking toen overgenomen door de Gemeenschappelijke Regeling Beheer Grondwateronttrekking Delft-Noord (GR) en sinds begin 2016 ligt het eigenaarschap en beheer geheel bij de gemeente Delft.
De grondwateronttrekking Delft-Noord heeft geleid tot extra bodemdaling in het gebied rond de omtrekking, dus ook in het BBN-gebied. Door het reduceren en uiteindelijk stoppen met de onttrekking zullen de samendrukbare lagen in de ondergrond iets terugveren. De snelheid waarmee dit gebeurt is afhankelijk van de stappen waarmee de reductie zal worden uitgevoerd. De huidige afbouwstrategie is om het afbouwen zodanig stapsgewijs door te voeren dat het maaiveld per jaar niet harder omhoogkomt dan het maaiveld in het verleden per jaar is gezakt. Op de locatie van de onttrekking, het DSM-terrein, worden de grootste veranderingen verwacht.
In 2017 is gestart met een geleidelijke reductie van de grondwateronttrekking met jaarlijkse stappen van 10% van de oorspronkelijke onttrekking. In het verleden daalde het op en rond DSM-terrein tot zo’n 2 mm per jaar en in het centrum zo’n 1 mm per jaar. In de afgelopen 2 jaar is dat veranderd in een stijging van 0.3 tot 0.9 mm per jaar, zie ook het figuur boven het artikel. De op staal gefundeerde huizen volgen deze stijging. De geconstateerde verandering van bodemdaling naar zwel heeft zich in een relatief korte tijd van 2 jaar voltrokken, zie onderstaande grafiek waarin de gemiddelde maaivelddaling in mm per jaar in onze buurt wordt gegeven.
De verwachting is dat wanneer in 2021 de grondwateronttrekking net als de afgelopen jaren met nog een stap zou worden afgebouwd, de snelheid van het zwellen van het maaiveld verder zal toenemen in de richting van 5 mm per jaar. Om dit te voorkomen wordt de grondwateronttrekking in 2021 niet verder afgebouwd, maar wordt er gemonitord of en hoe de in 2020 waargenomen zwel afneemt. Daarna wordt besloten hoe verder.
Door het uitstellen van de afbouw wordt er langer en meer grondwater onttrokken en afgevoerd naar zee. Daarmee zijn kosten gemoeid welke voor rekening van de gemeente komen. De afbouw een jaar pauzeren kost (gesommeerd tot 2029) in totaal ongeveer een miljoen euro. Voor 2021 betreft het een extra uitgave van 165.000 euro. Omdat jaarlijks (achteraf) wordt bezien of de begroting als gevolg van de afbouw kan worden afgeraamd is het budget in de begroting toereikend. Het tijdelijk stoppen met de reductie heeft grote financiële consequenties, maar wij zijn blij dat de gemeente deze zorgvuldigheid betracht.
De gemeenste stelt jaar jaarlijks een monitoringrapportage op over de reductie van de grondwateronttrekking Delft-Noord. Voor de rapportage over 2020 klik hier.
