Raadswerk soms ook inzoomen op details

Het ambt van decentrale volksvertegenwoordiger (lid van de gemeenteraad, provinciale staten of het algemeen bestuur van een waterschap) staat van verschillende kanten onder druk. De tijdsinvestering is groot, de verantwoordelijkheid is hoog en het is zoeken naar de juiste balans tussen inzet voor het ambt, werk en privé.

Op verzoek van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelatie heeft de Raad voor het Openbaar Bestuur dit onderzocht en heeft daarbij aanbevelingen ter verbetering gegeven. De gemiddelde tijdsduur die gemeenteraadsleden besteden aan het gemeenteraadswerk is de afgelopen jaren gestegen. Hoe groter de gemeente, hoe meer tijd gemeenteraadsleden gemiddeld besteden aan gemeenteraadswerk. In gemeenten > 100.000 inwoners meer dan 20 uur; een halve baan dus. De laatste jaren hebben gemeenteraden meer verantwoordelijkheden gekregen als gevolg van de decentralisaties in het sociale domein. En de verwachting is dat het daar niet bij blijft met de komst van de Omgevingswet.

Hoofdadvies
Het hoofdadvies van de Raad voor het Openbaar Bestuur aan de decentrale volksvertegenwoordigers is:
Wees lekenbestuur, leg het accent van de werkzaamheden bij de rol van volksvertegenwoordiger en besteed maximaal 8 tot 12 uur per week aan de nevenfunctie. Dit met de volgende toelichting:

decentrale volksvertegenwoordigers en volksvertegenwoordigingen kunnen effectiever met hun schaarse tijd omgaan, bijvoorbeeld:
• door op hoofdlijnen te (blijven) sturen en details aan de professionals over te laten;
• door minder het werk van het dagelijks bestuur over te doen;
• door niet alle dossiers bij te houden, maar keuzes te maken;
• door rapporteurs aan te wijzen die bepaalde onderwerpen voor hun rekening nemen;
• door zich meer te richten op de toegevoegde waarde van de volksvertegenwoordiging.

Onze mening
De afgelopen jaren zijn er taken van rijksoverheid naar gemeentes gegaan en er gaan er nog meer komen. De discussies hierover betreffen nut en noodzaak en de vraag of de gemeenteorganisatie dit aankan. Aan de vraag of de gemeenteraad dit aankan wordt naar ons weten weinig aandacht besteed. Dit is een bedreiging voor de lokale democratie.

Er wordt in het rapport geen aandacht besteed aan het feit dat veel gemeenten de afgelopen jaren zijn getroffen door grote bezuinigingen. Deze bezuinigingen hebben geleid tot een kleinere en vaak ook kwalitatief mindere gemeenteorganisatie. Dit samen met de toegenomen gemeentetaken leidt tot meer “bedrijfsongevallen”. Burgers die hierdoor getroffen dreigen te worden richten zich persoonlijk tot gemeenteraadsleden, sturen een brief naar de raad of spreken in bij een raadscommissievergadering. Dit alles kost extra tijd. Een kwalitatief mindere gemeenteorganisatie leidt soms ook tot minder goede raadsstukken. Deze stukken doorgronden en het vragen van aanvullende, verhelderende informatie is niet alleen een frustrerende aangelegenheid, maar kost ook veel extra tijd.

Dit alles maakt de aanbeveling van de Raad voor het Openbaar Bestuur om op hoofdlijnen te sturen en details aan de professionals (de vakman, de ambtenaren en de dagelijkse bestuurders burgemeester en wethouders) over te laten, wel erg gratuite. Verder gaat het in beleid veelvuldig om keuzes maken en belangen afwegen, en dat is uiteindelijk een zaak van de politiek. Wij hopen dat de andere aanbevelingen in het rapport meer zoden aan de dijk zullen zetten. De gemeenteraad heeft het rapport met aanbevelingen voor kennisgeving aangenomen. 

Wij zijn blij dat veel van onze Delftse raadsleden daar waar nodig, al dan niet naar aanleiding van vragen van burgers, zich wel tot in detail bezig houden met de gemeentelijke gang van zaken, een open oor hebben voor insprekers in commissievergaderingen en belangen meewegen die anders over het hoofd kunnen zijn gezien. Ze zullen vaak overuren gemaakt hebben, volgens de normen van de Raad voor het Openbaar Bestuur. Die waren het waard.

Er staat nu net na de verkiezingen een nieuwe ploeg gereed. Wij hebben vertrouwen in onze nieuwe volksvertegenwoordigers en wensen hen veel succes. De raadsleden die de raad nu verlaten willen wij bedanken voor wat zij voor de stad en haar inwoners gedaan hebben de afgelopen jaren.

Voor het advies, klik hier