Nieuwe visie Openbare Ruimte doet ons te kort
De openbare ruimte is de buitenruimte die voor iedereen toegankelijk is. Deze omvat de parken, straten, speeltuinen, fietspaden, pleinen, etc. Ook de ruimte onder de grond, waarin de riolen, kabels, leidingen en de wortels van de bomen liggen, behoort tot de openbare ruimte. De gemeente maakt, onderhoudt en beheert de openbare ruimte met als doel het creëren van een veilige, duurzame en aantrekkelijke leefomgeving voor alle inwoners, ondernemers en bezoekers. De afgelopen jaren is veel nieuw beleid vastgesteld dat raakvlakken heeft met de inrichting en het gebruik van de openbare ruimte, bijvoorbeeld de Visie Groen & Biodiversiteit en het Mobiliteitsprogramma Delft. Dit nieuwe beleid was reden om een nieuwe Visie Openbare Ruimte te maken.
Beleidsopgaven en prioriteringskader
De visie definieert op basis van bestaand beleid acht beleidsopgaven. Deze beleidsopgaven zijn van toepassing op de openbare ruimte en worden afgewogen in het prioriteringskader. Onderstaand figuur toont de acht beleidsopgaven met bijbehorend symbool.
De functionele indeling van de stad
De visie gaat uit van een functionele indeling van de stad op drie niveaus. Deze niveaus zijn stedelijke functie, wijkfunctie en buurtfunctie. De figuur hierboven, afkomstig uit de visie, geeft de indeling weer. De wijkfunctie kent onderscheid naar een drietal subfuncties, elk met eigen prioriteitstelling voor wat betreft de beleidsopgaven. De buurtfunctie kent onderscheid naar vier subfuncties; ook elk weer met eigen prioriteitstelling. De binnenstad wordt tot de stedelijke functie gerekend en kent daardoor geen onderverdeling naar wijkfuncties en buurtfuncties. Dit is naar onze mening niet terecht daar de binnenstad ook gewoon een wijk is met buurten die alle een eigen karakter hebben en een eigen inrichting van de openbare ruimte behoeven, vergelijk bijvoorbeeld de buurten Zuidpoort, Centrum en Centrum-Noord. Met andere woorden de hele binnenstad wordt in de visie platgeslagen tot één functie met één prioriteitstelling. Dit doet de binnenstad en de bewoners ervan geen recht.
Prioriteitstelling
Het is over het algemeen niet mogelijk alle wensen en ambities ten aanzien van het inrichten van de openbare ruimte te realiseren, dus moeten er prioriteiten worden gesteld. Daarom bevat de visie een prioriteitenkader. Hiermee wil de gemeente ervoor zorgen dat de prioritering expliciet en aan de voorkant gebeurt. Daarbij zijn de kwaliteit en de functionaliteit van de openbare ruimte leidend, in plaats van welk beleidsterrein beschikbare middelen heeft.
Het bovenstaande figuur geeft de prioriteitstelling voor de binnenstad. De prioriteiten worden als volgt toegelicht:
- De eerste prioriteit is Ruimtelijke kwaliteit en identiteit.
- De tweede prioriteit is Voetganger en fietser.
- De derde prioriteit is Spelen, ontmoeten en bewegen. In de toelichting staat: “De binnenstad is de agora van de samenleving. De functie van plaats voor verblijf, ontmoeting en manifestatie wordt ondersteund door de aanwezige voorzieningen, waarbij reuring en rust elkaar afwisselen. Spelen is op luwe plaatsen een gewenste functie.”
- De vierde prioriteit is Bezoekerseconomie en gastvrijheid. In de toelichting staat: “De binnenstad trekt veel (buitenlands) bezoek, zowel voor een kort als een lang verblijf. Terrassen en uitstallingen moeten een passende vorm en plaats binnen de openbare ruimte krijgen. Aan bepaalde voorzieningen zijn terrasboten gekoppeld. Een deel van de binnenstad fungeert als populair winkelgebied, met daarop afgestemde straten en pleinen. Tijdelijke functies zijn er in de vorm van een weekmarkt, manifestaties en activiteiten op feestdagen.”
- De vijfde en laagste prioriteit is Klimaatadaptatie. In de toelichting staat: “De versteende binnenstad is niet klimaatbestendig. Het is nodig om hitte- en wateroverlast voor bebouwing, percelen en openbare ruimte tegen te gaan dan wel te beperken om het gebied bij een veranderend klimaat leefbaar te houden. Dit is onder meer mogelijk door gebruik te maken van bomen die goed passen bij het historische karakter.”
De beleidsopgave Groen en biodiversiteit krijgt in de binnenstad dus geen prioriteit. In de omschrijving van deze beleidsopgave staat: “De wereldwijde afname van biodiversiteit en anderzijds de gebleken positieve effecten op inwoners van steden van groen en (stads)natuur vormen aanleiding om de openbare ruimte nadrukkelijk als ecologische drager te laten functioneren, ook in Delft. Het behouden en creëren van geschikte leefgebieden en ‘groene’ netwerken voor planten en dieren is hiervoor een belangrijk middel. Met de visie Groen en Biodiversiteit – De stad als ecosysteem in 2040 werkt de gemeente Delft toe naar een gezonde, natuurrijke en klimaatbestendige stad, waarin mens en natuur in balans samenleven. Delft werkt toe naar een robuuste groenblauwe hoofdstructuur die parken en groenblauwe plekken verbindt. De structuur met stedelijke functie functioneert in samenhang met het fijnmaziger groenblauwe netwerk op buurt- en wijkniveau.”
Het moge duidelijk zijn dat Groen en biodiversiteit ook voor de leefbaarheid in de binnenstad van groot belang zijn en dus ook prioriteit verdienen in het beleid.
Onze visie
De titel van de Visie Openbare Ruimte is “Het visitekaartje van onze stad: uitnodigend en uitdagend”. De openbare ruimte wordt dus gezien als visitekaartje. Een visitekaartje geeft je aan een vreemde bij de kennismaking. Overdrachtelijk betekent je visitekaartje presenteren een goede indruk willen maken op nieuwe relaties. De openbare ruimte moet veilig en functioneel ingericht worden voor zij die in de stad wonen en werken. Daar moet de aandacht primair naar uitgaan en niet naar de verkoop van de openbare ruimte aan anderen.
De binnenstad is een bijzonder en mooi gebied, met een eigen en aantrekkelijk karakter. Terecht dat veel mensen daar graag verblijven. Maar dat is geen reden om de binnenstad niet als een zelfstandige wijk met buurten en bijbehorende bewonersbehoeften te zien, maar primair als een ontmoetingsplek en een vermaakcentrum voor heel Delft, een agora, waar de belangen van zij die daar wonen ondergeschikt aan zijn. Wat zich wreekt is de afwezigheid van een integrale visie op de binnenstad die gebaseerd is op de binnenstad als woonwijk waar veel activiteiten plaatsvinden en die veel bezoekers trekt, ook van buiten Delft. Er worden veel maatregelen, al dan niet fysiek, getroffen voor de binnenstad. Maatregelen die delen, of groepen gebruikers van de binnenstad betreffen, echter zonder dat de samenhang daartussen goed wordt bezien of in de realisatie bewaakt. Het is daarom de hoogste tijd voor een overkoepelende visie waarin het perspectief van de bewoners van de binnenstad, de ondernemers en de bezoekers samenkomt én met aandacht voor de systeemeffecten.
De binnenstad is zeer versteend en is niet klimaatbestendig. Klimaatadaptatie van de openbare ruimte en groen en biodiversiteit zijn van levensbelang voor de binnenstadbewoners en moeten daarom een hogere prioriteit hebben dan de agorafunctie, bezoekerseconomie en horeca. Daarbij moet niet vergeten worden dat klimaatadaptatie en groen ook de bezoekerseconomie en de gastvrijheid ten goede komen.
Verzoeken
Wij hebben het college per brief gevraagd, in afschrift aan de gemeenteraad, om in de visie Openbare Ruimte voor de binnenstad de beleidsopgaven Klimaatadaptatie en Groen en biodiversiteit de prioriteiten 3 en 4 te geven. Tevens hebben wij verzocht voor de binnenstad een visie op te stellen waarin het perspectief van de bewoners van de binnenstad, de ondernemers en de bezoekers samenkomt én met aandacht voor de systeemeffecten. De visie Openbare Ruimte wordt op 9 oktober behandeld in de raadscommissie Ruimte en verkeer.
Voor de visie Openbare Ruimte klik hier.
Voor onze brief aan het college i.a.a. gemeenteraad klik hier.
