Meer democratie in het Hoogheemraadschap van Delfland

Net als bij een gemeente bestaat het bestuur van het waterschap uit een algemeen bestuur en een dagelijks bestuur. Het algemeen bestuur (“gemeenteraad”) wordt ook wel de verenigde vergadering genoemd. Het dagelijks bestuur (“college van burgemeester en wethouders”) wordt gevormd door dijkgraaf en hoogheemraden. Een belangrijk verschil is dat de hoogheemraden (dagelijks bestuurders) onderdeel blijven uitmaken van het algemeen bestuur. Daarmee behouden zij hun zetel en stemrecht bij vergaderingen van het algemeen bestuur. De hoogheemraden mogen dus meestemmen over hun ‘eigen’ voorstellen. Dit wordt het monistisch systeem genoemd. Dit was trouwens ook de gang van zaken in de gemeenteraden tot het invoeren van de Wet dualisering gemeentebestuur (2002).

Geborgde zetels
Een tweede belangrijk verschil betreft de zogenaamde geborgde zetels. In het algemeen bestuur van Delfland zitten politieke partijen met totaal 21 zetels. Daarnaast zijn er vier zetels in het algemeen bestuur voor de belangen van de bedrijven, vier voor die van de boeren en een voor dat van de natuur. De bezetting daarvan gaat niet via de verkiezingen, maar wordt bepaald door de koepelorganisaties VNO-NCW (bedrijfsleven), LTO (agrariërs) en de VBNE (Vereniging van Bos- en Natuureigenaren). Zij vertegenwoordigen een specifiek belang. Dit gaat echter veranderen bij de nieuwe verkiezingen voor het waterschap in maart 2023.

Op 29 november afgelopen jaar heeft de Eerste Kamer ingestemd met het iniatiefvoorstel van de Tweede Kamerleden Bromet (GroenLinks) en Tjeerd de Groot (D66). Met dit voorstel wordt het aantal geborgde zetels teruggebracht tot vier per waterschap: twee voor de boeren en twee voor de natuur. De geborgde zetels voor bedrijven komen geheel te vervallen. Ook de verplichte geborgde zetel in het dagelijks bestuur van het waterschap komt te vervallen. De intentie van het initiatief voorstel is het democratisch gehalte van het hoogheemraadschap te vergroten.

Waterschapsverkiezingen 2023
Op 15 maart vinden de waterschapverkiezingen 2023 plaats. Deze worden gehouden tegelijk met de verkiezingen voor de Provinciale Staten. U stemt dan tweemaal. Door het terugbrengen van het aantal geborgde zetel zijn er dan 26 zetels verkiesbaar in plaats van de huidige 21. Zoals eerder gezegd is de intentie van het wetvoorstel het democratisch gehalte van het bestuur van het hoogheemraadschap te vergroten. Voorwaarde is natuurlijk wel dat de burger gaat stemmen. Het opkomstpercentage bij de waterschapverkiezingen 2019 was in Delft 48 % en dat was veel lager dan de 59 % voor de tegelijk gehouden verkiezingen voor Provinciale Staten. Blijkbaar hebben veel mensen in het stembureau staande bedankt voor het kunnen stemmen voor het waterschap. Hopelijk gaat dat dit jaar beter.