De chemische en ecologische waterkwaliteit verbetert niet

Het Hoogheemraadschap van Delfland voert in de loop van het jaar op vele plaatsen, vele metingen uit om de chemische en ecologische kwaliteit van het water in haar beheersgebied te bepalen. Dit om de acties en maatregelen van het hoogheemraadschap te ondersteunen die moeten leiden tot verbetering van de kwaliteit van het oppervlaktewater. En om te zien of de waterkwaliteit inmiddels voldoet aan de Europese Kaderrichtlijn Water (KWR), het “examen”. Het resultaat van de metingen en de toetsing aan de KWR worden jaarlijks vastgelegd in een waterkwaliteitsrapportage. Wij hebben bezien in de Waterkwaliteitsrapportage 2020 of de waterkwaliteit in ons gebied geslaagd is voor het “KRW-examen”.

De Europese Kaderrichtlijn Water
De Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) begint met de overweging ”Water is geen gewone handelswaar, maar een erfgoed dat als zodanig beschermd, verdedigd en behandeld moet worden.” Dit geeft ook gelijk het doel van de KWR aan. De richtlijn betreft zowel het oppervlaktewater als het grondwater. Het water in landgebieden, zoals dat van het beheersgebied van Delfland, maar ook de rivieren, zeearmen, kunstwateren, en – voor zover het de chemische toestand betreft – ook de territoriale wateren. De KWR schrijft voor dat er in 2027 een goede fysisch-chemische en ecologische toestand bereikt moet zijn in het oppervlaktewater.

In Nederland heeft de Rijksoverheid de KRW vertaald in landelijke beleidsuitgangspunten, kaders en instrumenten. Nederland rapporteert aan de Europese Unie op basis van de zogenaamde KRW-waterlichamen. Het beheergebied van Delfland is verdeeld in negen KRW-waterlichamen. De doelen voor Delfland zijn afgestemd op het watertype en de omstandigheden van het desbetreffende waterlichaam en verschillen dus per waterlichaam. Er wordt getoetst op chemische en ecologische aspecten.

Chemisch toetsing. Bij de chemische toetsing moet de waterkwaliteit minimaal in de categorie “goed” vallen. Bij deze toetsing worden drie aparte groepen beoordeeld:
1. Prioritaire stoffen: stoffen die aangewezen zijn door de EU als probleemstoffen in Europa.
2. Specifiek verontreinigende stoffen: stoffen die in Nederland als probleemstoffen zijn aangegeven.
3. Fysisch chemische parameters: parameters die bepalend zijn voor de ecologie; zoals zuurstof en meststoffen.

Ecologische toetsing. Bij de ecologie toetsing wordt in de meeste gevallen een Ecologisch Kwaliteits-Ratio (EKR score) van 0,6 nagestreefd, in enkele gevallen mag deze lager zijn. De toetsing wordt uitgevoerd voor 4 soortgroepen, de zogeheten kwaliteitselementen: macrofauna, waterplanten, fytoplankton en vis.

Waterkwaliteit in ons gebied volgens de Europese Kaderrichtlijn Water
Zoals eerder aangegeven is het gebied van Delfland verdeeld in negen waterlichamen. De grachten in ons gebied zijn onderdeel van het waterlichaam Boezem Schie. Daarom kijken wij naar de KWR-scores van de Boezen Schie zoals die staan in hoofdstuk 5 van de Waterkwaliteitsrapportage 2020.

In bovenstaand figuur de KWR-scores over de periode 2010 – 2020. De rode kleur bij de Prioritaire en de Specifiek verontreinigde stoffen betekent: voldoet niet. Bij de Fysisch chemische parameters betekent geel: matig en oker: ontoereikend. De lichtgroene lijn in de plaatjes geeft de norm aan en de stippellijn de trend.

Toelichting op chemische KWR-toetsing. Het beeld van de chemie voor de Boezem Schie is voor de probleemstoffen (Prioritaire stoffen en Specifiek verontreinigende stoffen) constant over de jaren. Aan de eisen voor beide probleemstofgroepen wordt niet voldaan. Het oordeel wordt bepaald door de stof die het slechtste scoort (“one out, all out”) De slechte score wordt veroorzaakt door verschillende PAK’s, ammonium en metalen. De Fysisch chemische parameters zijn overwegend ontoereikend. Dit wordt veroorzaakt door de concentratie fosfaat.

Toelichting op ecologische KWR-toetsing. Macrofauna is een verzamelnaam voor ongewervelde dieren die met het ‘blote’ oog te zien zijn, zoals slakken, driehoeksmosselen, watermijten en libellen- en muggenlarven. De macrofauna scoort vooral matig, doordat er veelal een beperkt aantal soorten is, met een relatief hoog aandeel negatief scorende indicatorsoorten.

De waterplanten scoren ontoereikend. Dit komt omdat er weinig ruimte beschikbaar is voor planten en dieren, en dat de beschikbare ruimte sterk verstoord wordt. Hierdoor zijn er weinig planten in en langs het water te vinden.
Fytoplankton is voor de energievoorziening afhankelijk is van fotosynthese. Het is de grootste primaire producent van zuurstof op aarde. Het fytoplankton bevindt zich met enige schommeling hoofdzakelijk in de klasse goed doordat er weinig tot geen algenbloei van negatieve indicatorsoorten aanwezig was.
De vis scoort matig wegens lage aantallen migrerende en plantminnende soorten.

Conclusie
Het water in ons gebied zakt al vele jaren voor het KRW-examen. Dat is triest. De waterkwaliteitsrapportages bevatten een aantal jaren een apart hoofdstuk over kroos, nu niet meer. Nog sterker het woord kroos komt in de hele rapportage over 2020 niet meer voor. In de jaren 2018 en 2019 is er een meetprogramma door het hoogheemraadschap uitgevoerd in de binnenstad gericht op het terugdringen van kroos. Op een BBN bijeenkomst in 2018 zijn de tussentijdse resultaten met de leden gedeeld. De uiteindelijke resultaten van de pilot zijn ons onbekend, reden om een vraag uit te zetten bij het hoogheemraadschap. Hopelijk is de strijd tegen kroos niet opgegeven! Wij hopen u binnenkort over het antwoord te kunnen berichten.

Voor de Waterkwaliteitsrapportage 2020 klik hier.