Een mindmapgoeroe ontmaskerd als framer

Wat vinden de drie bewonersbelangenverenigingen in de binnenstad van het stukje van Hans Buskes dat onder de titel “Een pamflet geshredderd in een mindmap” in de Delft op Zondag van 10 september stond? Wij hebben aan S, de penvoerder namens de drie verenigingen, gevraagd wat hij van het stukje vindt.

Buskes levert regelmatig een bijdrage aan Delft op Zondag. Een stukje tekst met een kleurig plaatsje dat een mindmap wordt genoemd. Een mindmap is een diagram opgebouwd uit begrippen, teksten, relaties en/of plaatjes, die zijn geordend in de vorm van een boomstructuur rond een centraal thema of kerngedachte. Een mindmap wordt gebruikt om creatieve processen te ondersteunen en bij leren en onthouden. De mindmap bij het stukje van 10 september is hierboven weergegeven. Als ik het stukje lees en de mindmap bekijk dan kom ik tot de conclusie dat hier geen sprake is van mindmapping, maar van negatief framen.

Hoe kom je tot deze conclusie?
Centraal in de mindmap staat dus het thema of de kerngeachte. De mindmap hierboven toont centraal een plaatje van boos kijkende mensen met spandoeken. Dat is dus de kerngedachte: boze burgers. Maar dat zijn we helemaal niet! Kijk maar naar de inleiding van ons manifest, waarin wordt genoemd dat er afgelopen tijd veel acties gestart zijn die de kwaliteit van de binnenstad vergroten, zoals het protocol logistiek, de herijking van het evenementenbeleid, het weren van touringcars, de uitbreiding van de capaciteit bij handhaving en het plan van aanpak van fietsparkeren. Er kan echter meer. Daarom worden er tien punten gegeven die kwaliteit van het wonen, winkelen en recreëren vergroten. Het manifest is bedoeld voor en gestuurd aan de politieke partijen van Delft. De belangenverenigingen leveren hiermee hun input voor de partijprogramma’s voor de gemeenteraadsverkiezingen van 21 maart 2018 en aan een vitale en gastvrije binnenstad. Kortom wij zijn meedenkende, participerende burgers. In de mindmap is dit dus ten onrechte 180 graden gedraaid in boze burgers.

Hoe zit het met de tekst van het stukje?
Er is hier en daar een zinsnede uit het manifest gehaald, de bijbehorende inleiding of nuancering wordt weggelaten, de zaak wordt uit zijn verband getrokken. Wat terecht of logisch is wordt een open deur genoemd. Een waarschuwing wordt als een verwijt gebracht. En er wordt “op de man gespeeld”, namelijk het betwijfelen van de legitimiteit van de opstellers. Wat hier gebeurt is dus geen mindmapping maar framing.

Wat is framing?
De vertaling van het Engelse woord frame is kader. Framing is een overtuigingstechniek waarbij met behulp van talige en visuele elementen een bepaald kader wordt geschapen om een onderwerp in te plaatsen. Binnen dit kader worden bepaalde delen naar voren gebracht en andere delen juist verborgen. Het frame bepaalt welke informatie door het publiek wel wordt gezien en welke juist niet. Zo wordt geprobeerd met woorden iemands kijk op de werkelijkheid te beïnvloeden. Framing vindt niet alleen plaats in de media, maar ook politici doen dit vaak, Wilders is hier nummer één in.

Is framing slecht?
Als framing gebruikt wordt om een visie, overtuiging op een heldere manier te brengen voor een groot publiek, dan is dat natuurlijk goed. Als het gebruikt wordt om te misleiden of mensen als randdebielen weg te zetten, dan is het natuurlijk slecht.

Hoe zit het met framing en de betrouwbaarheid van het nieuws?
Door de vele gekleurde beelden die ons dagelijks via de media bereiken, is het niet verwonderlijk dat veel Nederlanders het nieuws niet als objectief zien. Volgens het Reuters Institute for the Study of Journalism heeft slechts een kleine meerderheid, 56% van de Nederlanders, vertrouwen in nieuwsorganisaties. Individuele journalisten halen met het vertrouwen van 49% van de bevolking de meerderheid niet eens. Journalisten doen voortdurend aan framing door aspecten van een verhaal uit te kiezen, onderwerpen vanuit bepaalde hoeken te belichten en selectief citaten te gebruiken. Bovendien hebben televisiemedia als talkshows ook nog eens de mogelijkheid om bepaalde gasten, bijvoorbeeld politici, uit te nodigen om een nieuwsonderwerp in een specifiek daglicht te zetten.

Hoe zit het met de uitspraak dat zo’n 85 procent van de Delftenaren zich niet goed vertegenwoordigd voelen door belangengroepen?
Dit is een schoolvoorbeeld van framing. Er is namelijk geshopt uit de gegevens van het DIP (Delft Internet Pannel). Onze factchecker heeft ernaar gekeken en de conclusie voor de binnenstad is: ruim 80% vertrouwt belangenorganisaties deze rol toe, zie hier.

En wat verder?
Hans Buskes, vergeet als communicatieadviseur (nu gemeente Rijswijk, hiervoor gemeente Delft) niet dat je schrijft over mensen van vlees en bloed. Als je een uiting van burgers tegen komt die je niks vindt, bevraag dan deze burgers en beperk je niet tot het veilig achter je pc tikken van een lollig, lullig stukje.
Het manifest is onder meer hier te vinden.