Nieuw project om verontreiniging door gewasbestrijdingsmiddelen terug te dringen

Op 2 april stond in de nieuwsbrief van het Hoogheemraadschap van Delfland onder de kop “Strenger toezicht op waterkwaliteit: meer controles en last onder dwangsom”, en met bovenstaande foto, het volgende bericht:

Het Hoogheemraadschap van Delfland heeft in 2024 ingezet op strenger toezicht en handhaving in de glastuinbouw. Zo zijn er meer controles uitgevoerd en is vaker een last onder dwangsom opgelegd om de waterkwaliteit te verbeteren. Dit blijkt uit de Verantwoordingsrapportage Toezicht en Handhaving 2024, die deze week door het college is vastgesteld.

Het aangescherpte toezicht is terug te zien in de cijfers. In 2024 zijn in totaal 324 controles in de glastuinbouw uitgevoerd; in 2023 waren dit er 255. De meeste controles (183) vonden plaats binnen de Risicogestuurde Aanpak. Met deze aanpak houdt Delfland intensiever toezicht en handhaaft het strenger in een aantal vervuilde glastuinbouwgebieden. Daarnaast wordt ook regulier toezicht gehouden, waarbij in 2024 nog eens 123 controles zijn uitgevoerd in de overige polders. Dit heeft geleid tot strengere handhaving bij de glastuinbouwbedrijven. Zo werd 34 keer een last onder dwangsom opgelegd – een forse toename ten opzichte van 2023, toen dit driemaal gebeurde. Het opleggen van een last onder dwangsom is bedoeld om een overtreding te beëindigen of herhaling te voorkomen. Wordt de overtreding niet binnen de gestelde termijn hersteld of gestopt, dan moet de overtreder alsnog een boete betalen.

Weer hoge normoverschrijdingen gewasbeschermingsmiddelen
Drie weken later verscheen op de site van het Hoogheemraadschap van Delfland met de kop “Weer hoge normoverschrijdingen gewasbeschermingsmiddelen” een bericht waarin stond:

In de periode eind februari en begin maart 2025 heeft het Hoogheemraadschap van Delfland opnieuw zeer hoge normoverschrijdingen van gewasbeschermingsmiddelen gemeten. De overschrijdingen vonden plaats bij meetpunten in de Oude Lierpolder in De Lier, de Oude Polder van Pijnacker en bij een tijdelijk meetpunt bij de waterberging Kraaiennest in Midden-Delfland. Het gaat om overschrijdingen van meer dan honderd keer de toegestane norm. In de Oude Lierpolder zelfs meer dan 300 keer de norm. Hier zijn, na extra controles in het gebied, voorwaardelijke boetes opgelegd en processen-verbaal opgemaakt. De gevonden stoffen zijn esfenvaleraat en cypermethrin. Dat zijn toegestane stoffen die niet zijn te herleiden tot één bepaalde teeltsoort, maar een combinatie van deze stoffen is ook in 2024 al veelvuldig door Delfland aangetroffen. De mogelijke herkomst van deze stoffen wordt onderzocht.

Eerder dit jaar en afgelopen najaar zijn ook op verschillende plekken hoge normoverschrijdingen geconstateerd. In periodes rondom teeltwissels ziet Delfland duidelijke pieken in aantallen normoverschrijdingen. Dijkgraaf Piet-Hein Daverveldt onderstreepte tijdens de vergadering van het algemeen bestuur op 10 april dat hij niets liever wil dan de pakkans bij overtredingen verder verhogen. Delfland zet zich actief in voor het verbeteren van de waterkwaliteit, onder andere door een uitgebreid meetnetwerk, extra handhavingscapaciteit en innovatieve opsporingstechnieken. De glastuinbouw is verantwoordelijk voor het merendeel van de vervuiling met gewasbeschermingsmiddelen in ons gebied. Daarom spreekt Delfland telers aan op hun plicht om schoon en verantwoord te ondernemen.

Het project Transparante Tuinder
De verontreiniging door gewasbestrijdingsmiddelen vanuit de glastuinbouw is al vele jaren gaande. Het afgelopen jaar heeft het hoogheemraadschap 34 keer een last onder dwangsom (bij een overtreding verbeurt een dwangsom) opgelegd. Er is ook driemaal een dwangsom geïnd. Dat laatste wijst op recidive. Dit kan komen door bewust gedrag, maar door ”onbewust” gedrag.
Volgens Delfland zijn er zeven problemen in de bedrijfsvoering van de glastuinbouw die het lastig maken om lekkages te voorkomen. Het gaat om overstorten van drainage water, dat daardoor in de bodem of sloot uitspoelt. Bij substraatteelt is er tevens vervuild drainagewater, met restanten van pesticiden, dat via de bodem in de onderbemaling terechtkomt en niet in sloten mag worden geloosd. Condenswater van de verwarmingsinstallatie moet worden hergebruikt of op de riolering worden geloosd. Ook condenswater van het glas kan sporen van pesticiden bevatten. Lekkende containers op het erf via percolaat is een ander aandachtspunt, bijvoorbeeld bij het opslaan van afgedragen gewas en restmaterialen uit de teelt. Tenslotte mag filterspoelwater ook niet op de sloot worden geloosd, alleen hemelwater en schoon drainagewater van substraatteeltbedrijven. Waterafvoer via pijpjes rondom de kas is dus ook niet toegestaan.
Recent is het project Transparante Tuinder gestart. Binnen het project gaan ondernemers met innovatieve sensoren van Plant-E zelf de oppervlaktewaterkwaliteit meten rondom hun kassen. Dat moet telers helpen hun watersystemen lekvrij te krijgen en te houden. Uiteindelijk moet dat leiden tot verbetering van de kwaliteit van het oppervlaktewater in glastuinbouwgebieden. De Transparante Tuinder is een samenwerking tussen ondernemers, kennisinstellingen en overheden. Deelnemende partijen zijn: Division Q, WUR Glastuinbouw uit Bleiswijk, Glastuinbouw Nederland, Plant-E, tuinbouwbedrijf KoppertCress, Stichting Kennis in je Kas (KIJK), het Hoogheemraadschap van Delfland en diverse glastuinbouwbedrijven. Het project heeft een looptijd tot en met 2028. Wij hopen dat door het project op afzienbare termijn de “onwetendheid” verdwijnt en de kwaliteit van ons oppervlaktewater eindelijk verbetert.