Goede openbare verlichting is van belang voor de verkeersveiligheid, sociale veiligheid en leefbaarheid in de stad. Leefbaarheid heeft te maken met de herkenbaarheid, vormgeving en sfeer van de openbare ruimte. Dit speelt vooral een rol in de historische binnenstad en winkel- en uitgaansgebieden. Het beheerplan openbare verlichting geeft aan hoe de openbare verlichting in stand wordt gehouden en welke financiële middelen daarvoor nodig zijn. Het gaat hierbij zowel om het reguliere onderhoud als de vervanging aan het einde van de levensduur.
Sfeerverlichting
De openbare verlichting bestaat uit lichtmasten, lichtarmaturen, schakelkasten, verlichtingskabels en de sfeerverlichting. Tot de sfeerverlichting behoort de verlichting die wordt aangebracht voor de verfraaiing van de stad. In de binnenstad betreft dat het aanlichten van de monumenten Oude Jan, Nieuwe kerk, Stadhuis, standbeeld Hugo de Groot, Oostpoort, Armamentarium en de Sint Huybrechtstoren. Daarnaast worden de bomen op het Sebastiaansplein en in de Doelentuin aangelicht en de kunstwerken het Blauwe Hart en de Bonte Os. Bij de behandeling van het beheerplan in de commissie Ruimte en verkeer werd gevraagd om aanlichten van de keramieken kaart in de Papenstraat. De wethouder gaf aan dat daarvoor geen geld beschikbaar is. Op de vraag waarom het aanlichten van de Nieuwe Kerk sinds enige tijd met nogal blauw licht plaatsvindt gaf hij als antwoord dat uit proefnemingen is gebleken dat die kleur het beste verlichtingsresultaat geeft.
Beeldkwaliteit
Het beheerplan geeft ook een terugblik op de afgelopen periode. De openbare verlichting is hierbij naast technisch functioneren ook beoordeeld op beeldkwaliteit. De beeldkwaliteit heeft betrekking op de visuele kwaliteitscriteria die geen invloed hebben op het technisch functioneren. Het gaat hierbij om de toestand van de coating, deuken en gaten en om de scheefstand. De norm voor de binnenstad is dat 90% van de lantarenpalen voldoet aan niveau B en voor de rest van de stad is dat C. Onderstaand de beeldkwaliteit zoals bepaald in 2021.
Bij de behandeling in de commissie werd opgemerkt dat er veel stickers op de lantarenpalen zijn geplakt. Hierop antwoordde de wethouder aan dat het weghalen van stickers veel geld kost en dat het weghalen daarom wordt beperkt tot die met een aanstootgevende of discriminerende tekst.
Spandraadverlichting Binnenstad
In de binnenstad van Delft hangt een gedeelte van de openbare verlichting aan zogenaamde spandraden. Het gaat hierbij om circa 100 spandraden met 200 armaturen. Deze spandraden zijn door middel van muurankers aan private gevels bevestigd. Eind 2022 heeft een controle plaatsgevonden van de spandraden en de muurankers. Uit dit onderzoek is gebleken dat een aantal muurankers dermate slecht is dat de spandraadverlichting direct verwijderd is. De overige muurankers zijn in zo’n slechte staat dat door het bedrijf dat deze testen heeft uitgevoerd nog maar 6 maanden garantie wordt gegeven op de bevestiging van de ankers. Hierna zullen deze opnieuw getest moeten worden om deze garantie te verlengen. De uitkomst van de test heeft tot gevolg dat alle muurankers, overspanningen en armaturen op korte termijn vervangen moeten worden. De totale kosten hiervoor bedragen circa 500.000 Euro.
Het is mogelijk om de spandraden en de verlichting 1 op 1 te vervangen door een armatuur dat hier sterk op lijkt. De gemeente ziet het echter als een kans om de binnenstad een kwaliteitsimpuls te geven door iets anders toe te passen. Momenteel wordt door de gemeente samen met de stadsbouwmeester, advisering erfgoed en ontwerpers gekeken naar de mogelijkheden. Maar wat vinden de bewoners van de binnenstad eigenlijk van het vervangen van de verlichting aan spandraden door een “kwaliteitsimpuls”? We zijn benieuwd hoe belanghebbenden daar bij worden betrokken. De eventuele meerkosten voor een keuze voor iets anders, zijn niet meegenomen in het beheerplan.
Wat kost het?
Door innovatie van de verlichtingstechniek is het gemiddeld geïnstalleerde vermogen per lichtpunt de afgelopen jaren afgenomen van 133 W (1975) naar 50 W (2015), 42 W(2019) en 37W (2022). De komende jaren zullen de laatste fluorescentielampen (TL/PL) worden uitgefaseerd en worden vervangen door LED. Hierdoor zal het energieverbruik per lichtpunt in 2030 zijn gedaald naar 30W. Dit alles geef een flinke kosten- en milieuwinst. Bij de behandeling van het beheersplan in de gemeenteraad heeft wethouder Van Vliet toegezegd dat de gemeente een scan gaat uitvoeren naar de straatverlichting in Delft om te kijken waar het wat minder kan.
De kosten voor de openbare verlichting bestaan uit die voor onderhoud (inclusief stroomverbruik) en voor vervanging. Het onderhoud betreft het verhelpen van storingen en schade door aanrijdingen en vandalisme. Daarnaast de lampvervanging en het schoonmaken en schilderen van de lantarenpalen. De kosten van het onderhoud bedragen 1,4 miljoen Euro per jaar, hiervan zijn 420 duizend Euro kosten voor stroomverbruik. Vervanging bestaat uit vervanging op basis van leeftijd en de zogenaamde projectmatige vervanging. Tot de laatste categorie behoren onder andere het eerder genoemde vervangen van de spankabelverlichting in de binnenstad en het uitfaseren van de TL/Pl lampen. De kosten van vervanging zijn 3,1 miljoen, de totale jaarlijkse kosten van de openbare verlichting bedragen hierdoor 4,5 miljoen Euro.
Als het totale jaarlijkse kosten van de openbare verlichting van 4,5 miljoen Euro worden gedeeld door de 106.000 inwoners van Delft en de 365 dagen van het jaar, dan is de uitkomt nog geen 12 cent per persoon per dag. Dat lijkt ons niet veel voor zoveel verhoging van de verkeersveiligheid, sociale veiligheid en leefbaarheid in de stad.
Voor het Beheerplan Openbare verlichting 2024 – 2027 klik hier.