De bronscheiding van het huishoudelijke afval in Delft ligt ver onder het gewenste niveau. Mede hierdoor nemen de kosten van het huisvuil verwerken steeds meer toe. Het Afvalbeleidsplan 2025 – 2030, dat recent ter goedkeuring naar de gemeenteraad is gestuurd, bevat maatregelen die het scheidingspercentages moeten verhogen. Sommige maatregelen zijn technisch van aard zoals betere inzamelingsmogelijkheden en –middelen. Sommige zijn gedragsgericht en lopen rechtsreeks via de portemonnee van de bewoners. In beide gevallen speelt communicatie een belangrijke rol. Eerst gaan wij in op de maatregelen die voor heel Delft gelden, daarna gaan wij in op specifieke zaken in de binnenstad.
Doelstelling
De Delftse doelstelling voor de korte termijn (< 5 jaar) is: 75% afvalscheiding en 100 kilo restafval per inwoner per jaar. Ook vormt de verbetering van de kwaliteit van de deelstromen een belangrijk speerpunt. Want zuivere deelstromen leveren grondstoffen op die geschikt zijn voor daadwerkelijke recycling. De doelstelling is overeenkomstig de rijksdoelstelling. In 2023 had Delft 39% afvalscheiding en 212 kilogram restafval per inwoner per jaar. We hebben dus nog een hele weg te gaan.
Naast milieuoverwegingen spelen ook kostenoverwegingen een rol. Het verwerken van restafval is duurder dan het verwerken van de meeste gescheiden afvalstromen, waarbij gemeenten voor sommige afvalstromen ook vergoedingen ontvangen. Sinds enige jaren moeten gemeenten voor restafval extra verbrandingsbelasting betalen, die ook nog steeds verder stijgt. Het is dus financieel aantrekkelijk om zo min mogelijk afval als restafval te verbranden.
Maatregelen
Communicatie op maat. In het restafval zitten nog veel grondstoffen. Bij alle typen bebouwing en bij alle soorten inzamelmiddelen blijkt uit de analyse van het restafval dat er nog meer gescheiden kan worden op gft, papier, glas en textiel. De gemeente wil meer scheiden stimuleren door passende doelgroepgerichte communicatie op basis van bewonersprofielen, communicatie in andere talen en het inzetten van stimulansen. En de gemeente houdt rekening met gemiddeld genomen de grootse drijfveer voor het gedrag van inwoners: Gemak. “Hoe makkelijker we iets maken, hoe groter de kans dat inwoners het doen.”
Gft-afval. Het restafval in Delft bestaat voor 34 gewichtsprocenten uit gft -afval, zie ook de figuur boven het artikel. Dit deel van het restafval scheiden en daardoor niet meer hoeven te verbranden is financieel aantrekkelijk. Daarnaast kan gft-afval worden vergist. Dit levert biogas op: dat is duurzame energie. Biogas speelt een belangrijke rol bij de energietransitie. Volgens het Warmteplan Delft is groen gas (of waterstofgas) de vervanger van aardgas in de binnenstad. Van gft kan ook compost voor de land- en tuinbouw worden gemaakt. Daarom wordt er extra ingezet op het scheiden van gft.
Ja ja sticker invoeren. Nu plakken inwoners een nee nee sticker op de brievenbus als ze geen ongeadresseerd reclamedruk of huis-aan-huisbladen willen ontvangen. De gemeente wil dit omdraaien: een ja ja sticker op de brievenbus als de bewoners wél ongeadresseerd reclamedruk of huis-aan-huisbladen willen ontvangen.
Inzamelen en verwerken van luierafval. Luierafval is een omvangrijke stroom in het huishoudelijk restafval. In het Avalexverzorgingsgebied wordt het luierafval nu nog met het restafval ingezameld en verwerkt. Inmiddels kijken meerdere partijen buiten Avalex naar grootschalige luierverwerking, Avalex volgt de stappen en sluit hierbij aan wanneer dat mogelijk is. Het is de bedoeling begin 2026 te kunnen starten met het gescheiden inzamelen en verwerken van luierafval.
Betalen voor ophalen van grofvuil. Er wordt onderzoek gedaan naar de effecten van het laten betalen voor het ophalen in Delft. Het invoeren van een tariefstelling voor ophalen van grofvuil zal naar verwachting van de gemeente inwoners motiveren vaker zelf hun grofvuil naar de milieustraat te brengen. In de gemeente Rijswijk is het aantal ophaalafspraken met 60% gedaald na invoering van een betaling. Als voordelen worden gezien dat het grof huishoudelijk afval beter gescheiden binnenkomt en voor hergebruik in aanmerking komt en dat de capaciteit van de milieustraten beter wordt benut. Delft is naast Leidschendam-Voorburg de enige gemeente binnen het Avalex-gebied waar ophalen gratis is, zie ook onderstaand overzicht.
Het invoeren van een recycletarief. Landelijke benchmark laat zien dat zowel de milieuprestaties als de kosten voor het afvalbeheer verbeteren door het invoeren van een recycletarief, ook wel diftar (gedifferentieerde tarieven) genoemd. Daarom overweegt Delft het invoeren van een recycletarief. Inwoners laten betalen voor het restafval dat ze aanbieden, dit kan op basis van gewicht of op basis van volume-frequentie. De laatste vorm is de meest toegepaste vorm en de vorm die het meest duidelijk en betrouwbaar is. Daarom gaat deze vorm nader onderzocht worden door de gemeente Delft. Om deze vorm mogelijk te maken, moeten alle voorzieningen voor restafval een identificatie krijgen (minicontainers met chip en ondergrondse containers met elektronische toegangscontrole). Alleen dan kan het aanbod tot een perceel teruggeleid worden en kan de gemeente het afvalaanbod verrekenen met de inwoners.
De binnenstad
Over de binnenstad staat het volgende in het afvalbeleidsplan
“Ook de historische binnenstad vraagt extra aandacht. Daar zetten we blijvend in op serviceverhoging voor de inzameling van groenafval. Zodat we meer inwoners motiveren deze stroom gescheiden aan te bieden, zodat er minder in het restafval terecht komt en zodat plastic en verpakkingen eenvoudiger en effectiever te scheiden zijn uit het restafval. Ook onderzoeken we of er meer ondergrondse (pers)containerlocaties kunnen komen om grondstoffen aan te bieden. En we kunnen mogelijk containers voor plastic en verpakkingen (her)plaatsen op een aantal plekken in de binnenstad, zoals bij de winkelcentra. Daarnaast willen we verzamelplekken aanwijzen waar mensen die in de binnenstad wonen restafvalzakken, gebundeld oud papier en karton en minicontainers kunnen aanbieden. Het aanwijzen van deze plekken maakt de binnenstad schoner, de inzameling sneller en het geeft aanleiding om nog eens in contact te treden met de inwoners van de binnenstad[. Tot slot willen we bewoners via een informatieve enquête vragen waar hun behoefte ligt om meer en beter afval te kunnen gaan scheiden.”
Onze appreciatie
We produceren veel afval en de verwerkingkosten nemen steeds meer toe. Slecht voor de wereld en de portemonnee. Meer afval scheiden is een manier om dit te verminderen. Daarom is het goed dat de gemeente via het Afvalbeleidsplan 2025 – 2030 hiervoor aanvullende acties geeft.
Het (her)plaatsen van containers voor plastic en verpakkingen (her)plaatsen op een aantal plekken. in de binnenstad vinden wij een goed idee. Wel graag op meer plekken dan bij winkelcentra.
Het plan zegt over de binnenstad “Daar zetten we blijvend in op serviceverhoging voor de inzameling van groenafval.” Heel mooi, echter het hoe wordt niet toegelicht.
Volgens het plan zal het invoeren van een tariefstelling voor ophalen van grofvuil inwoners motiveren vaker zelf hun grofvuil naar de milieustraat te brengen. Kijkend naar het tarief van de omliggende gemeentes waar het ophalen al niet meer gratis is zal het naar verwachting gaan om ongeveer € 20, - per keer. Het is waar dat een cv-monteur meer vraagt voor het voorrijden, maar toch voelt het een beetje alsof een verworven recht wordt afgenomen, en neemt het risico op illegale dumping toe.
In het deel over de binnenstad staat “Daarnaast willen we verzamelplekken aanwijzen waar mensen die in de binnenstad wonen restafvalzakken, gebundeld oud papier en karton en minicontainers kunnen aanbieden. Het aanwijzen van deze plekken maakt de binnenstad schoner, de inzameling sneller en het geeft aanleiding om nog eens in contact te treden met de inwoners van de binnenstad.” Het werken met verzamelplekken is inmiddels in vrijwel de gehele binnenstad ingevoerd, zie ook . Inderdaad is Avalex sneller klaar, maar de hoeveelheid zwerfvuil op de verzamelplekken maakt de binnenstad niet schoner. Hoe moeten wij “het geeft aanleiding om nog eens in contact te treden met de inwoners van de binnenstad” ons voorstellen? Het neerzetten op de verzamelplaatsen mag alleen ’s morgens tussen 6:00 en 7:30 uur plaatsvinden. Staat er dan iemand van Avalex bij de verzamelplek die ons dan begroet met: “Goedemorgen, hartelijk dank namens Avalex en het gemeentebestuur van Delft. Ik wens u verder een prettige dag”? Laten we het er maar op houden dat de schrijver van dit stukje beleidsplan teveel zijn best heeft gedaan er een goed-nieuwsshow van te maken.
Het invoeren van het recycletarief is een goed idee, mits het geen illegale afvaldumping tot gevolg heeft. Het eventueel invoeren van het recycletarief in de binnenstad zal vragen om veel meer (ondergrondse) containers binnen acceptabele loopafstanden. Het hiervoor vinden van een goede plek zal niet eenvoudig zijn.